• गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • अन्तर्वार्ता
  • बिशेषज्ञ लेख
  • परिवार स्वास्थ्य
  • मानसिक
  • यौन
  • उपचार बिधी
  • स्वास्थ्य विशेष
  • योग
  • पोषण
  • आयुर्वेद
Health Today Nepal
  • July 3rd, 2025
Health Today Nepal
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • अन्तर्वार्ता
  • बिशेषज्ञ लेख
  • परिवार स्वास्थ्य
  • मानसिक
  • यौन
  • उपचार बिधी
  • स्वास्थ्य विशेष
  • योग
  • पोषण
  • आयुर्वेद
Home
अन्तर्वार्ता

लोचनको लोकप्रियताभित्र लुकेको रहस्य

January 31st, 2020 अन्तर्वार्ता 0 comments
Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest
लोचनको लोकप्रियताभित्र लुकेको रहस्य

पदमराज जोशी/
नेपाल चिकित्सक संघको चुनावका कारण माघको जाडोमा पनि चिकित्सकहरूबीचको माहोल गर्माएको छ । चिकित्सक र बिरामीहरूसँग सदा न्यानो सम्बन्ध राख्दै आएका डा. लोचन कार्की यसपालि अध्यक्ष पदमा भिड्दैछन् । संघको महासचिवका रूपमा चिकित्सकको हकहित, सुरक्षा, सुविधा तथा बिरामी र चिकित्सकबीचको विश्वास बढाउन आफ्नो तर्फबाट हरसम्भव पहल गरेका डा. लोचन आफू अध्यक्ष हुनेमा पूर्ण विश्वस्त छन् । देशभरका चिकित्सकले आफ्नो कामको सही मूल्यांकन गरेकाले संघलाई अझ प्रभावकारी बनाउन आफूलाई नेतृत्वमै पु¥याउनेमा उनी आशावादी छन् ।
चिकित्सा सेवा र संगठन यात्रामा डा. लोचनको पृष्ठभूमि सार्थक, संघर्षमय र समर्पित देखिन्छ । आजको उचाइसम्म उनी त्यसै पुगेका छैनन्, यसको दरिलो सिलसिला छ ।

संगठनमा लाग्ने सानैदेखिको बानी
बुवा तोरण कार्की र आमा कमला कार्कीको कोखबाट २०३४ माघ १३ मा भोजपुरको प्याउलीमा जन्मिएका डा. लोचन कार्कीको शिक्षादीक्षा विराटनगरमा भयो । विराटनगरको सेन्ट जोसेफ स्कुलबाट एसएलसीसम्मको अध्ययन पूरा गरेका उनले काडमाडौं विश्वविद्यालयबाट आईएससी पास गरे । छोरालाई डाक्टर पढाउने कार्की परिवारमा सल्लाह चलिरहेकै थियो, नभन्दै एमबीबीएस पढ्न लोचन बंगलादेश गए ।
बंगलादेशको युनिभर्सिटी अफ साइन्स एण्ड टेक्नोलोजी, चटगाउँबाट २०६१ सालमा एमबीबीएस गरेका लोचनको इन्टर्न भयो, वीर अस्पतालमा । दुई वर्ष काठमाडौं मेडिकल कलेज र हिमाल हस्पिटलमा पनि काम गरे । चिकित्सा विज्ञान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान वीर अस्पताल (न्याम्स) बाट २०६६ मा इन्टरनल मेडिसिनमा एमडी (विशेषज्ञता) हासिल गरे । त्यसपछि उनले वीर अस्पतालमै सेवा सुरु गरे । उनी अहिले वीर अस्पतालमा इन्टरनल मेडिसिन विभागमा सहप्राध्यापक छन् ।
डा. लोचन सानै उमेरदेखि हक्की स्वभावका थिए । अन्यायविरुद्ध आवाज बुलन्द गरिहाल्ने उनको स्वभाव अहिले पनि उस्तै छ । विराटनगरको सेन्ट जोसेफ स्कुल पढ्दादेखि नै विद्यार्थी संगठनमा संलग्न भएका लोचनले केयूमा पढ्दा पनि ‘इस्टुडेन्ट वेलफेयर काउन्सिल’ सँग आबद्ध भएर विद्यार्थी हकहितका पक्षमा थुप्रै काम गरे । बंगलादेशमा एमबीबीएस पढ्दा पनि नेपाली विद्यार्थीको संंगठनमा काम गरे । लोकतन्त्रप्रति आस्था राख्ने परिवारमा हुर्के बढेकाले होला उनी हक अधिकारका विषयमा बढी चनाखो रहन्थे र सँगसँगै कर्तव्यमा पनि जागरूक । वीरमा कार्यरत रहँदा उनी ‘रेजिडेन्ट डाक्टर्स एसोसिएसन’को नेतृत्वमै रहे ।
न्याम्सबाट एमडी सकेकै वर्ष सन् २०१० मा उनी नेपाल चिकित्सक संघको केन्द्रीय सदस्य निर्वाचित भए । कान्छो उम्मेदवार तर सबैभन्दा बढी मतका सात सानदार जित हासिल गरेको क्षण सम्झँदा उनी गौरवान्वित हुन्छन् । सत्यका पक्षमा कहिल्यै टसमस नहुने, डाक्टरहरूको आवाजलाई बुलन्द गर्न सक्ने, संगठनलाई समय दिन सक्ने गुणकै कारण उनलाई देशभरिका डाक्टरहरूले मन पराए । फलस्वरूप, सन् २०१३ मा उनी चिकित्सक संघको सहसचिवमा निर्विरोध निर्वाचित भए र स्वास्थ्य सेवा, चिकित्सकको हकअधिकारबारे धेरै कुरा सिक्ने र गर्ने मौका पाए ।
सन् २०१७ मा चिकित्सक संघको महासचिव निर्वाचित डा. लोचनले अध्यक्षपछिको यो कार्यकारी पदको जिम्मेवारी डटेरै निर्वाह गरे । चिकित्सकको हक, अधिकारका लागि उनले आन्दोलनमै उत्रनुप¥यो । चिकित्सकलाई सडकमा समेत ओरालेर उनले सरकारलाई वार्ताका लागि सहमत गराए । स्वास्थ्य संस्था र स्वास्थ्यकर्मीहरूको सुरक्षा, सेवासुविधा, पढ्ने अवसर, वृत्ति विकासमध्ये केही मागलाई कार्यान्वयनको तहसम्मै पु¥याए भने केही कार्यान्वयनको चरणमा छन् ।
हुन त डा. लोचनसँगैका चिकित्सक सरकारी अस्पताल, निजी क्लिनिक धाएर राम्रै कमाइ गरिरहेका छन् । कसैकसैले आफ्नै अस्पताल पनि खोलेका छन् भने कोही राम्रो कमाइको आसले विदेश पलायन पनि भएका छन् । तर डा. लोचनले त्यसो गरेनन् । अधिकांश समय संघमै समर्पित भए । ‘पेसांगत संगठनमा कसै न कसैले त लाग्नै प¥यो नि । संगठन दह्रो भयो भने मात्र आफू पनि सुरक्षित भइन्छ र अरूलाई पनि सुरक्षित राख्न सकिन्छ । मेरो अरू कुनै स्वार्थ छैन’, चिकित्सक संंघमै बढी समय दिनुको कारण स्पष्ट गर्दै उनी भन्छन् ।

एजेन्डा ः सुरक्षा, सु्विधा र सिट
नेपाल चिकित्सक संघमा अहिले करिब १० हजार चिकित्सक सदस्य छन । डा. लोचनको अनुभवमा अहिले नेपालका चिकित्सकको मुख्य समस्या सुरक्षा हो । ‘उपचारका क्रममा बिरामीको मृत्यु भएपछि त्यसलाई चिकित्सकको लापरबाहीसँग जोडेर आन्दोलन, हूलहुज्जत, चिकित्सकमाथि हातपात, अस्पताल तोडफोड र लाखौंलाख क्षतिपूर्ति माग गर्ने प्रवृत्ति बढ्दै गएकाले अहिले सुरक्षा नै चिकित्सकको सबैभन्दा ठूलो समस्या भएको छ’, उनी भन्छन् ।
संघको महासचिवको तीनबर्से कार्यकालमा हरेक साता स्वास्थ्य संस्था र चिकित्सकमाथि हुने हातपातविरुद्ध विज्ञप्ति निकाल्दै, सरोकारवालालाई बुझाउँदै, ज्ञापनपत्र बुझाउँदै र आन्दोलन गर्दै बिताउनु परेको उनको अनुभव छ । आफू सुरक्षित भएपछि मात्र चिकित्सकले उपचार गर्ने वातावरण बन्ने उनको ठम्याइँ छ । सुरक्षापछि चिकित्सकको समस्या भनेको सेवासुविधा हो । आईएस्सी पास गरी आठ वर्ष चिकित्सा शिक्षा पढेपछि बल्ल विशेषज्ञ चिकित्सक बन्न पाइन्छ । ठूलो मेहनत र लगानीपछि मात्र त्यो सम्भव छ । ‘एक जना डाक्टर उत्पादन गर्न परिवारले ठूलो लगानी गरेको हुन्छ । समय र मेहनतको कुरै नगरौं । तर, सरकारले परिवार पाल्न सक्ने तलबसम्म तोकेको छैन । ४० हजार तलबले अहिलेको महँगीलाई थेग्न सक्दैन । चिकित्सकहरूको तलब सुविधा कम्तीमा पनि अहिलेको भन्दा दोब्बर पार्नुपर्छ’, उनी भन्छन् ।
नेपालमै एमबीबीएस पास गर्ने चिकित्सकको संख्या अहिले दुई बर्सेनि हजारको हाराहारीमा छ । एमबीबीएसले मात्र धेरैको पढाइ पुग्दैन । विशेषज्ञ चिकित्सक (एमडी, एमएस) पढ्ने चाहना धेरैको हुन्छ । ‘हाम्रो देशमा ती सिट एकदमै न्यून छन् । ती सिट बढाइएका छैनन् । हो, समस्या यही छ । अब सरकारले सिट बढाउनुपर्छ’, उनको आग्रह छ ।

‘जेल विदआउट बेल’
सुरक्षा, सुविधा र सिट, यी तीनवटै समस्या सजिलै हल हुने होइनन् । डा. लोचनले यी समस्या समाधानका लागि महासचिवका रूपमा धेरै प्रक्रिया अगाडि बढाएका छन् । केही कार्यान्वयनको चरणमा छन् त केही मुद्दामा अझै सरकारलाई दबाब दिनुपर्ने अवस्था छ । चिकित्सक संघको बारम्बारको माग, धर्ना र दबाबपछि २०६६ सालमा सरकारले स्वास्थ्य संस्था र स्वास्थ्यकर्मी सुरक्षा ऐन ल्यायो । त्यसको तीन वर्षपछि २०६९ मा नियमावली आयो । यो ऐनले स्वास्थ्य संस्था र स्वास्थ्यकर्मीमाथि हातपात गर्ने र हूलहुज्जत गर्नेमाथि कारबाही हुने व्यवस्था भयो । तर यसरी आक्रमण गर्नेलाई धरौटीमा रिहा गर्न सक्ने व्यवस्थाको फाइदा उठाउँदै स्वास्थ्य संस्था र स्वास्थ्यकर्मीमाथि हुने आक्रमणका शृंंखला आशा गरेअनुसार घटेनन् । त्यसपछि चिकित्सक संघले ‘जेल विदआउट बेल’को व्यवस्था गर्नुपर्ने माग अगाडि सा¥यो । ‘जेल विदआउट बेल’ भनेको स्वास्थ्य संंस्था र स्वास्थ्यकर्मी माथि आक्रमण गर्नेलाई धरौटीमा छोड्न नपाइने भन्ने हो । अदालती प्रक्रियासम्म पुगेपछि मात्र दोषी देखिए सजाय हुने र नदेखिए छोडिनुपर्ने व्यवस्था हो । ऐनमा यही व्यवस्था थप्नका लागि चिकित्सक संघले ठूलो आन्दोलन गर्नु परेको डा. लोचन बताउँछन् ।
२०७४ साल असोज दसंैका बेला हजारौं चिकित्सक सुरक्षाको माग गर्दै सडकमा ओर्लिए । असोज १३ गते सरकार चिकित्सक संंघको माग पूरा गर्न मागमा सहमत भयो । ऐन र नियमावली परिमार्जन गरी ‘जेल विदआउट बेल’को व्यवस्था थप्न स्वास्थ्य मन्त्रालय र कानुन मन्त्रालय सहमत भयो । यो प्रक्रिया अहिले मन्त्रिपरिषद्मा पुगेको छ । मन्त्रिपरिषद्ले पास गरेपछि त्यसलाई संसद्ले पनि परिमार्जनसहित पास गनुर््पर्ने हुन्छ, जुन प्रक्रिया पूरा हुनै बाँकी छ । मन्त्रिपरिषद्सम्म पु¥याउन पनि निकै पापड पेल्नु परेको डा. लोचनको अनभुव छ ।
चिकित्सक संघकै आन्दोलन र दबाबका कारण अस्पताल तोडफोड गर्नेहरूमाथि कारबाही चलाएर जरिबानासमेत भराउन सफल भएको छ । गत महिना चितवन मेडिकल कलेज तोडफोडमा संलग्नलाई पक्राउ गरेर ११ लाख रुपैयाँ जरिबाना तिरेको घटना ताजै भएको उनी स्मरण गर्छन् ।

विश्वास बढाउने पहल
चिकित्सक असुरक्षित मात्र हैन, बिरामीको उपचारमा हुने लापरबाहीका घटना पनि बढी रहेका छन् । चिकित्सक र बिरामीबीच अविश्वासको खाडल बढ्दै जानु चिन्ताको विषय हो, यसप्रति डा. लोचन चिन्तित र सजग छन् । ‘चिकित्सक र बिरामीबीचको सम्बन्ध सुमधुर बनाउन हामीले केही काम गरिसकेका छांैं र केही गर्न बाँकी छन्’, उनी भन्छन् ।
स्वास्थ्य सेवा लिएबापत बिरामीसँग अतिरिक्त ५ प्रतिशत सेवा शुल्क लिने प्रावधानलाई चिकित्सक संंघकै दबाबमा सरकारले हटाएको छ । सेवा शुल्कमा लाग्ने १३ प्रतिशत भ्याटसमेत हटाउन चिकित्सक संघ भिडिरहेको छ । यसका साथै बिरामीको उपचारका लागि नेसनल गाइडलाइन बनाउन सरकारलाई दबाब पनि दिइरहेको छ । यसले चिकित्सक र बिरामीको सम्बन्ध सुधार हुनेमा उनी आशाबादी छन् ।
पछिल्ला दिनमा ल्याब टेस्टका नाममा बिरामीबाट चिकित्सकले बढी शुल्क लिने गरेको आरोपलाई पनि डा. कार्कीले नजिकबाट बुझेका छन् । उपचारका क्रममा रोग पत्ता लगाउन ल्याब टेस्ट नै नगरी कसरी हुन्छ ? तर बिरामी र आफन्तको आरोपप्रति उनी सचेत छन् । ‘यो सबै चिकित्सकको सुरक्षासित जोडिएको विषय हो । सुरक्षा नभएकाले रक्षात्मक मानसिकताका साथ उपचार गर्न बाध्य छौं । जोगिएर काम गर्नु परेको छ’, उनी भन्छन्, ‘कतिखेर कसले लापरबाहीको आरोपमा आक्रमण गर्ने हो थाहा छैन ।’ यही कारण टाउको दुखेर कोही बिरामी आयो भने ‘सिटी स्क्यान गरेर हेरौ न त’ भन्नु परिरहेको उनी बताउँछन् । पहिले डाक्टर अलि अनुभव, अलि विश्वास, अलि जाँच र अलि रिस्कका आधारमा उपचार गर्थे । अहिले त्यो वातावरण नभएकाले टेस्टमा विश्वास गर्न थालिएको उनको स्पष्टोक्ति छ ।

अवश्य हुनेछ, कामको मूल्यांकन
डा. लोचन कार्की अहिले चुनावी चटारोमा छन् । नेपाली डाक्टरहरूको छाता संगठन नेपाल चिकित्सक संंघको नयाँ नेतृत्वका उनी प्रमुख दाबेदार हुन । चिकित्सक संघको नयाँ नेतृत्वका लागि लोकतान्त्रिक समूहबाट १३ जना चुनावी मैदानमा छन् । लोकतान्त्रिक समूहबाट अध्यक्ष अर्थात् लिडर हुन् डा. लोचन । उपत्यका बाहिर यही माघ ३ र ४ गते निर्वाचन भइसकेको छ । उपत्यकामा भने यही माघ १७ देखि २१ सम्म मतदान हुँदैछ । मतदान र मतगणना सकिएपछि नयाँ नेतृत्वको अन्तिम फैसला हुनेछ । देशव्यापी चुनावी दौड सकेर भर्खर काठमाडौं फर्किएका डा. लोचन उत्साहित छन् । भन्छन्, ‘चिकित्सक संघको महासचिवका रूपमा मैले गरेका कामबाट सबै साथीहरू सन्तुष्ट हुनुहुन्छ । युवा चिकित्सकको वृत्ति विकासलगायतका थुप्रै काम पूरा हुने चरणमा छन् । ती कामलाई टुंगोमा पु¥याउनकै लागि म नेतृत्व लिन तयार भएको हुँ ।’
विगतका निर्वाचनजस्तै यसपटक पनि आफूले सबैको आशीर्वाद पाउनेमा डा. लोचन आशावादी छन् । संघमा कार्यरत रहँदा यस क्षेत्रका समस्या र समाधानका बाटाहरू देखेका डा. लोचन अध्यक्ष निर्वाचित भएपछि एक दिन पनि विलम्ब नगरी सीधै समस्या समाधानतिर लाग्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्छन् । ‘मेरो नेतृत्वमा संघले प्रगति गर्न सक्छ भन्ने चिकित्सकहरूको विश्वास नै मेरो जितको बलियो आधार हो’, उनी भन्छन्, ‘हाम्रा सार्थक एजेन्डाकै कारण लोकतान्त्रिक टिमले विजय हासिल गर्ने पक्का छ ।’

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest
Previous article वरिष्ठ दन्तरोग विशेषज्ञ डा. पन्तको निधन
Next article नेपाल चिकित्सक संघको निर्वाचनको मतगणना फेसबुक लाईभबाट

Health Today Nepal

Related Posts

सामाजिक  स्वास्थ्य सुरक्षा

सामाजिक स्वास्थ्य सुरक्षा

शहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्र, भक्तपुरको – सूचना

शहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्र, भक्तपुरको – सूचना

पत्रकार उपचारका लागि प्रेस युनियनले खडा गर्यो एक करोडको कोष

पत्रकार उपचारका लागि प्रेस युनियनले खडा गर्यो एक करोडको कोष

Leave a Reply Cancel reply

Timeline
Jul 1st 12:16 PM
समाचार

अब देशका ७५३ वटै पालिकामा पुग्ने भयो आयुर्वेद सेवा

Jun 30th 10:11 AM
समाचार

सुर्तीजन्य पदार्थ नियन्त्रणका सबैको सहकार्य आवश्यक

Jun 29th 9:37 AM
समाचार

स्वास्थ्य मन्त्री पौडेलको वीर अस्पतालमा उपचार हुँदै

Jun 27th 3:11 AM
समाचार

स्वास्थ्य अनुसन्धान र खोज पत्रकारिता सम्बन्धी कार्यशाला सम्पन्न

Jun 23rd 5:02 PM
समाचार

वर्षौंपछि स्वास्थ्य क्षेत्रमा ५ वर्षमा १२ हजार जनशक्ति थप्ने प्रक्रिया थालेका छौं : स्वास्थ्य मन्त्री पौडेल

Jun 23rd 4:55 PM
समाचार

सुदर्शन देवकोटा स्मृति स्वास्थ्य पत्रकारिता पुरस्कार गोराखपत्रका स्वास्थ्य पत्रकार ढुङ्गेललाई

Jun 18th 10:46 AM
समाचार

राष्ट्रपति पौडेलद्वारा शहीद दशरथ चन्द स्वास्थ्य विज्ञान विश्वविद्यालय विधेयक प्रमाणीकरण

Jun 17th 4:41 PM
समाचार

नेपालमा विश्व जनसंख्याको अवस्था प्रतिवेदन सार्वजनिक

ताजा समाचार
समान्य नहुनसक्छ रुघाखोकी
बिशेषज्ञ लेख

समान्य नहुनसक्छ रुघाखोकी

131641
पाठेघर खस्ने समस्या
परिवार स्वास्थ्य

पाठेघर खस्ने समस्या

23
हरेक दिन ५ ग्राम नुन
परिवार स्वास्थ्य

हरेक दिन ५ ग्राम नुन

22
विरामी र डाक्टर : अविश्वासको खाडल
स्वास्थ्य विशेष

विरामी र डाक्टर : अविश्वासको खाडल

23
प्रकाशक
हेल्थ टुडे मिडिया प्रा.लि.
सुचना बिभाग दर्ता नम्बर : ३८५/०७३-७४

सम्पादक
पदमराज जोशी

समाचारदाता
नमराज भट्ट
सन्ध्या केसि

सम्पर्क
हेल्थ टुडे मिडिया प्रा.लि
अनामनगर, काठमाडौ
01-4212972, 9841449315, 9848851122

© Health Today Nepal 2021. All rights reserved.
Designed & Developed By : Nepsol Web