पदमराज जोशी,
काठमाडौं १० असार : काठमाडौं बाहिर पहिलो पटक सरकारी अस्पतालमा मिर्गौला प्रत्यारोपण गरिएको छ । गण्डकी प्रदेशको पोखरा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अस्पतालमा बिहीबार मिर्गौला प्रत्यारोपण गरिएको हो । भक्तपुरको शहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक समेत रहेका वरिष्ठ अंग प्रत्यारोपण सर्जन डा. पुकारचन्द्र श्रेष्ठ नेतृत्वको टीमले काठमाडौं बाहिर सरकारी अस्पतालमा पहिलो पटक सफल मिर्गौला प्रत्यारोपण गरेको हो । यो भन्दा पहिले चितवन र विराटनगरमा निजी क्षेत्रका अस्पतालमा मिर्गौला प्रत्यारोपण गरिएको भए पनि सरकारी अस्पतालमा हुन सकेको थिएन । कास्कीको अन्नपूर्ण गाउपालिका वडा नं. ७ निवासी ५३ वर्षिय पुरुषले आफ्नी ५१ वर्षिय धर्मपत्नीलाई मिर्गौला दान गरेपछि उक्त प्रत्यरोपण सफल भएको हो ।
सातै प्रदेशमा प्रत्यारोपण सेवा विस्तार गर्ने कार्यक्रम अन्तर्गत शहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रले पहिलोपटक गण्डकी प्रदेशको पोखरा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अस्पतालमा मिर्गौला प्रत्यारोपण सेवा सुरु गरेको र एक वर्ष भित्रै सातै प्रदेशमा मिर्गौला प्रत्यारोपण सेवा सुरु गर्ने गरि काम भइरहेको केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा. श्रेष्ठले जानकारी दिए । प्रत्यारोपणमा पोखरा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका उपकुलपति प्रा.डा डुक वहादुर क्षेत्री, डीन प्रा.डा.श्रीकृष्ण श्रेष्ठ तथा निर्देशक प्रा.डा.भरत वहादुर खत्री समेत उपस्थित थिए ।
प्रत्यारोपणमा केन्द्रका शल्यचिकित्सक प्रा.डा. राकेशकुमार वर्मा, डा. दिपेश श्रेष्ठ, डा.रोजन अधिकारी, एनेस्थेसियोलोजिष्ट डा. आरती राई, डा.सोभित थापा, नेफ्रोलोजिष्ट डा.कल्पना कुमारी श्रेष्ठ र डा. सिंहले सघाएका थिए । रेडियोलोजी विभागका डा.कृष्ण वुढाथोकीले विरामीको प्रत्यारोपित मिर्गौलाको डप्लर स्क्यान गरेको र प्रत्यारोपित मिर्गौलाले राम्रोसँग काम गरेको बताइन ।
प्रत्यारोपण कार्यको संयोजन डा.गौरव पन्त र प्रशासकीय अधिकृत हरीहर पोखरेलले गरेका थिए । प्रत्यारोपण कार्यमा पोखरा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानको तर्फवाट शल्यचिकित्सक डा.प्रकाश क्षेत्री, डा.अनुप चापागाइँ, डा.सन्तोष श्रेष्ठ, एनेस्थेसियोलोजिष्ट डा.माया लामा र डा.अनिल प्रसाद न्यौपाने, नेफ्रोलोजिष्ट डा.जुजु राज श्रेष्ठ, डा.अमृत के.सी, वरिष्ठ अस्पताल नर्सिङ्ग प्रशासक सरिता कार्की, ट्रान्सप्लान्ट कोर्डिनेटर गितादेवी तिवारी, ओ.टी इन्चार्ज कविता पौडेलको टोली सम्लग्न थियो ।
पोखरामा नियमित रुपमा महिनाको दुई जनाको प्रत्यारोपण गर्ने योजना रहेको डा. श्रेष्ठ बताउछन । त्यसको लागि प्रतिष्ठानमा कार्यरत चिकित्सक, नर्स तथा प्राविधिकलाई आत्मनिर्भर वनाउनको लागि केन्द्रले तालिम दिने योजना वनाएको छ ।
शहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रले हालसम्म ८८४ जनाको मिर्गौला र ८ जनाको कलेजो प्रत्यारोपण गरिसकेको छ । मृगौला विरामीको चापलाई ध्यानमा राख्दै देशव्यापी रुपमा विस्तार गर्ने लक्ष्यका साथ प्रत्यारोपण सम्वन्धी फेलोसिप, डि.एम्, एम्.सि.एच्, लगायतका तालिम सञ्चालन गर्ने केन्द्र र प्रतिष्ठानबिच सहमति भएको छ । नेपालमा हरेक वर्ष ३ हजार बढीको मिर्गौला फेल हुने गरेको तथ्यांक छ । काठमाडौं उपत्यका बाहिर मिर्गौला प्रत्यारोपण सेवा विस्तार हुन नसक्दा सयौं मिर्र्गौला पिडितले प्रत्यारोपणका लागि पालो कुर्नु पर्ने र मोटो रकम खर्च हुने गरेको छ । सरकार मिर्गौला प्रत्यारोपण सेवा र डायलासिस निशुल्क गरे पनि लामो समय पालो कुर्नु पर्ने भएकाले विरामी समस्यामा पर्ने गरेका छन् ।
